English
Deutsch
Fluitoefeningen - toonladders
Het spelen van toonladders is een mooie start van de fluitles. De vingerbewegingen kunnen worden geoptimaliseerd, vingers- en tongbeweging bij het gearticuleerde spelen worden gesynchroniseerd, er kan geoefend worden aan toonvorming, adembeheersing en gemeenschappelijkheid, samenspel. Toonladders hoeven geenszins saai te zijn! Het spelen ervan is voor de leerlingen een vertrouwde start, en variatie in spelvormen houdt het interessant en uitdagend. Het is een warming-up voor de fluitles, wat betreft vingers, adem en oren.
1 - Gewone toonladder
Speel de tonen van het onderste octaaf van de fluit stijgend en dalend, zonder stop bovenin. Je kunt de eerste keren op het bord de toonreeks schrijven, later alleen de curve van de toonladder, daarna niets meer. Zie het notenvoorbeeld bij Lees verder.
Lees verder2 - Welke versnelling?
We spelen de gewone toonladder in zes verschillende snelheden, als de versnellingen van een auto. Versnelling 1 is erg langzaam, 2 is al ietsje sneller, en zo bouwt het op naar versnelling 6, die bijna onspeelbaar is. Probeer in de loop van het jaar steeds een hogere versnelling, houd de uitdaging in het vooruitzicht.
Lees verder3 - Welk tempo?
Een leerling in de klas telt af tot vier: 1-2-3-4. In dat tempo gaat de klas een toonladder spelen. Aan de gelijkheid van de tweede toon van de toonladder is goed te horen of alle leerlingen hetzelfde tempo hebben gekozen. Wees streng in de zorg voor gelijkheid bij deze oefening. Het valt voor de leerlingen niet mee om een echt nieuw tempo te kiezen, dat een stuk sneller of langzamer is dan het vorige tempo.
Lees verder4 - Omspeelde toonladder
Zie het notenvoorbeeld bij Lees verder. De melodie gaat steeds twee tonen vooruit en dan eentje terug. Bovenin de toonladder wordt dat een probleem, omdat er niet boven het octaaf gespeeld wordt. Daarom is er een kleine aanpassing aan de melodie. Ook bij de terugweg is er aan het eind een aanpassing nodig. Het metrum lang-kort-kort geeft een duidelijke structuur aan de lange reeks noten. Bovenin de toonladder is er frasering (ademmoment).
Lees verder5 - Opbouwtoonladder
In deze oefening komen de lage tonen lekker vaak langs! Omdat bij deze tonen alle gaten goed gesloten moeten zijn, zijn dit de lastigste grepen, die met deze oefening goed geoefend worden. Zie het notenvoorbeeld bij Lees verder. Het tempo bij het spelen mag wat variëren: langzamer bij de lage tonen, wat sneller bij de hogere tonen.
Lees verder6 - G-toonladder
Omdat we de toonladders steeds spelen binnen het eerste octaaf van de fluit (dus zonder overblaastonen) is het aantal toonladders dat gespeeld kan worden heel beperkt. Maar de toonladder van G (op de D-fluit) en die van F (op de C-fluit) kunnen met een kleine aanpassing toch klinken. Zie het notenvoorbeeld bij Lees verder. Er wordt begonnen op de G, dan klinkt een stukje toonladder stijgend (denk om de C), dan volgt een hele toonladder dalend, en tenslotte weer een stukje stijgend. Het is een sinusvorm als golfpatroon.
Lees verder7 - Intervaltoonladder
Kijk bij Lees verder voor het notenvoorbeeld. Elke keer wordt er teruggegrepen naar de grondtoon, die daardoor goed geleerd wordt. Er gaan gedurende de oefening steeds meer vingers op en neer, laat de vingers daarbij niet te hoog optillen. En pas op vallende fluiten wanneer de hoogste toon wordt bereikt……
Lees verder8 - Hoketus
Hoketus (Latijn voor 'hikken') betekent dat een melodie heen en weer beweegt tussen twee of meer stemmen, bijvoorbeeld om en om een toon. Verdeel de klas in twee groepen, de groepen spelen afwisselend de tonen van de toonladder, stijgend en dalend. De leerlingen spelen wel alle grepen maar blazen dus bij de ene toon wel, en bij de volgende niet. Probeer de tonen naadloos te laten aansluiten.
Lees verder9 - Dugge-dugge-dug
Dit is een articulatie-oefening om de tong en het gehemelte soepeler en sneller te maken, en een betere controle te krijgen. Fluister bij het spelen van een toonladder bij elke toon dugge-dugge-dug (= vier zestienden en een kwart), luister of het gelijk is bij alle leerlingen. Speel als leerkracht misschien niet mee, maar zing de tonen op dugge-dugge-dug, dan is het beter te horen voor de leerlingen. De g in dugge uitspreken als in het Engelse girl.
Lees verder10 - Enkelvoudig, meervoudig
Speel de toonladder vloeiend maar wel gearticuleerd, elke toon wordt één keer gespeeld, ook de bovenste toon. Speel daarna de tonen afwisselend enkel en dubbel. Je kunt de klas in twee groepen verdelen, waarbij de ene groep speelt volgens het notenvoorbeeld, en de andere complementair, dus beginnend met twee achtsten.
Lees verder11 - Dubbel / driedubbel / metrum
Speel de gewone toonladder, maar speel elke toon dubbel, dus als twee achtsten in plaats van kwartnoten. Zorg dat er mild gearticuleerd wordt met dudu-dudu. Speel de hoogste toon van de toonladder enkel, als een soort keerpunt, een frasering. Laat daar ook ademhalen. De slotnoot aan het einde van de toonladder wordt ook enkel gespeeld.
Lees verder
